ઉડે જબ જબ ઝુલ્ફે તેરી…, ઈશારોં ઈશારોં મેં દિલ દેને વાલે… જેવા શ્રેષ્ઠ ગીતોમાં સંગીત આપીને સંગીતની દુનિયામાં એક અલગ ઓળખ બનાવનાર ઓપી નય્યરની આજે 16મી પુણ્યતિથિ છે. ઓપી નૈય્યરની ફિલ્મ કારકિર્દી ફિલ્મ આસમાનથી શરૂ થઈ હતી, પરંતુ તેમને રાષ્ટ્રીય ઓળખ અપાવવાનો શ્રેય ગુરુ દત્તને જાય છે. ઓ.પી.એ ઉત્તમ સંગીત આપીને પોતાનું નામ કમાવ્યું, પરંતુ બોલિવૂડમાં તેમની વાર્તાઓ ઓછી નહોતી. લતા મંગેશકર સાથેની તેમની રચનામાંનું ગીત ક્યારેય ન ગુમાવવાના શપથ લેવાની વાત હોય કે પછી ગુસ્સે થયા પછી 3 વર્ષ સુધી મોહમ્મદ રફી સાથે વાત ન કરવી હોય, તેઓ તેમના સ્વભાવને કારણે બોલિવૂડની ખાસ ઓળખ બની ગયા હતા.
ગીતાની ભલામણ ગુરુ દત્ત દ્વારા કરવામાં આવી હતી
નય્યરનો જન્મ 16 જાન્યુઆરી 1926ના રોજ લાહોરમાં થયો હતો. તેમને શરૂઆતથી જ સંગીતમાં ખૂબ જ રસ હતો. આવી સ્થિતિમાં તેણે સંગીતની તાલીમ લઈને ફિલ્મોમાં સંગીત આપવાનું શરૂ કર્યું. જોકે ઓ.પી.એ ફિલ્મ આસમાનમાં પહેલીવાર સંગીત આપ્યું હતું, પરંતુ તેમને ઓળખ ગુરુ દત્તની ફિલ્મોથી મળી હતી. વાસ્તવમાં ગુરુ દત્તની પત્ની ગીતા દત્તને ઓપીનું સંગીત ખૂબ જ પસંદ હતું. આવી સ્થિતિમાં, તેણે મંગેતર ગુરુ દત્તને તેની ફિલ્મમાં ઓપીને લેવાની ભલામણ કરી. ગીતાના શબ્દોને ગુરુ દત્ત કેવી રીતે નકારી શકે? આવી સ્થિતિમાં તેમણે ઓપીને 1954માં આવેલી ફિલ્મ ‘આર-પાર’માં સંગીત આપવાની તક આપી. આ ફિલ્મમાં ઓ.પી.એ ‘કભી આર કભી પાર..’, ‘બાબુજી ધીરે ચલના..’ જેવા શ્રેષ્ઠ ગીતોમાં તેમના સંગીતને ઇસ્ત્રી કરી. પછી ગુરુ દત્તની ફેવરિટ લિસ્ટમાં ઓપી શું સામેલ હતું અને ઓપીએ ગુરુ દત્તની મોટાભાગની ફિલ્મો માટે સંગીત આપવાનું શરૂ કર્યું. ગુરુ દત્ત સાથે તેણે મિસ્ટર એન્ડ મિસ 55 અને સીઆઈડી જેવી શ્રેષ્ઠ ફિલ્મોમાં કામ કર્યું.
જો તે મોહમ્મદ રફી પર ગુસ્સે થાય તો 3 વર્ષની વાત નથી
એક દિવસ ઓપીને મોહમ્મદ રફી સાથે સંગીત રેકોર્ડ કરવાનું હતું. આવી સ્થિતિમાં તેણે 70 સંગીતકારો સાથે રેકોર્ડિંગ માટે મોહમ્મદ રફીની રાહ જોવાનું શરૂ કર્યું. ઓપી ખૂબ સમયના પાબંદ હતા, જોકે મોહમ્મદ રફીને પણ મોડું આવવું ગમતું ન હતું, પરંતુ તે દિવસે મોહમ્મદ રફી એક કલાક મોડા આવ્યા હતા. જ્યારે ઓપીએ મોહમ્મદ રફીને પૂછ્યું ત્યારે તેણે કહ્યું, માફ કરશો એક રેકોર્ડિંગ થોડું લાંબુ થઈ ગયું. નય્યર સાહેબે સંગીતકારોને કશું બોલ્યા વગર રેકોર્ડિંગ શરૂ કરવા કહ્યું. આ દરમિયાન એક સંગીતકારે આકસ્મિકપણે મોહમ્મદ રફીને પૂછ્યું કે ક્યાં મોડું થઈ ગયું છે. રફી સાહેબ તેમની નિર્દોષતામાં બોલ્યા, શંકર જયકિશન પાસે તેમની જગ્યાએ રેકોર્ડિંગ હતું અને મોડું થયું. શંકર જયકિશનનું નામ સાંભળીને ઓપી નય્યર ગુસ્સે થઈ ગયા અને સંગીતકારને કહ્યું, ‘હવે કોઈ રેકોર્ડિંગ નહીં થાય’. રફી સાહેબ ઘરે જાઓ, સંગીતકારો ઘરે જાઓ, હું પણ ઘરે જાઉં છું. હું અત્યારે રેકોર્ડ કરવાના મૂડમાં નથી. પછી તેણે મહેન્દ્ર કપૂર સાથે તે ગીત રેકોર્ડ કર્યું. આ પછી લગભગ ત્રણ વર્ષ સુધી ઓપી અને મોહમ્મદ રફી વચ્ચે વાતચીત બંધ રહી. આ દરમિયાન ઓપીએ મોહમ્મદ રફીનું એકપણ ગીત ચૂક્યું ન હતું. પછી એક દિવસ અચાનક મોહમ્મદ રફી ઓપી નૈયરના ઘરે પહોંચી ગયા. જ્યારે ઓપીએ રફીને પોતાની સામે જોયો ત્યારે તે પોતાની જાતને રોકી ન શક્યો અને ઓપીને ગળે લગાડ્યો.
ઓપી તેમના ખડતલ સ્વભાવ માટે જાણીતા હતા. આવી સ્થિતિમાં લતા મંગેશકર સાથેની તેમની દુશ્મની ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રીમાં ફેમસ હતી. તેમની ફિલ્મી કારકિર્દીમાં ઓ.પી.એ ક્યારેય લતા મંગેશકરના ગીતો ગુમાવ્યા નથી અને ક્યારેય તેમના નામે એવોર્ડ લીધા નથી.
81 વર્ષની વયે અવસાન થયું
ઓ.પી.એ પોતાના કરિયરમાં ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રીને ઘણા શાનદાર ગીતો આપ્યા. જેના માટે તેમને આજે પણ યાદ કરવામાં આવે છે. જો કે આ સમય દરમિયાન તેમને બળવાખોર અને બિનપરંપરાગત સંગીતકાર હોવાનો ટેગ પણ મળ્યો, પરંતુ તેમને ક્યારેય અફસોસ થયો નથી. તે હંમેશા તેના સમય કરતા આગળ વિચારતો હતો, પરંતુ તેના જીવનની છેલ્લી સફર સારી ન હતી. એવું કહેવાય છે કે જીવનના અંતિમ તબક્કામાં તે એકલા પડી ગયા હતા. આવી સ્થિતિમાં, 28 જાન્યુઆરી 2007 ના રોજ, 81 વર્ષની વયે, તેમણે તેમના એક ચાહકના ઘરે અંતિમ શ્વાસ લીધા.
