ઉધઈ એક ખૂબ જ નાનો જંતુ છે. જે મોટાભાગે ઘરોમાં દિવાલો અને ફર્નિચર પર લગાવેલા જોવા મળે છે. તે તેમને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેથી જ ઉધઈને વિનાશક જીવાત તરીકે પણ જોવામાં આવે છે. માત્ર 1.3 સેમી લાંબા, આ નાનકડા જીવની ‘સેના’એ એક મોટું પરાક્રમ કર્યું છે. ઉધઈએ આવું ‘મેગા સિટી’ બનાવ્યું છે. એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે મનુષ્ય દ્વારા બનાવવામાં આવેલ કોઈપણ શહેર તેની સામે વામણું છે. ઉધઈનું આ પરાક્રમ જોઈને વૈજ્ઞાનિકો પણ દંગ રહી ગયા.
ઉધઈના ઘણા પ્રકાર છે. તેઓ જમીનની બહાર, જંગલમાં અને જમીનની અંદર રહે છે. ટર્માઇટ્સ માટી અને લાળમાંથી પાતળી, ઓછી ગોળાકાર અને લાંબી ટનલ બનાવે છે. ઉધઈ જમીનની નીચે આવી ટનલોનું નેટવર્ક ફેલાવે છે. આ ટનલ ઉધઈને તેમના માળાઓ અને ખોરાકના સ્ત્રોતો વચ્ચે સુરક્ષિત રીતે ખસેડવામાં મદદ કરે છે. આ કર્યા પછી, ઉધઈ જમીનની ઉપર ટેકરા જેવી રચનાઓ બનાવે છે, જેને ‘ઉધઈના ટેકરા’ કહેવામાં આવે છે. આ ટેકરા ખૂબ મોટા હોઈ શકે છે અને વિવિધ વસાહત પ્રવૃત્તિઓ માટે વિશિષ્ટ ચેમ્બર ધરાવે છે.
વેબસાઈટ ‘લેડબિબલ’ના એક સમાચાર અનુસાર, ઉધઈએ ઉત્તર બ્રાઝિલના એક વિસ્તારમાં આવી કોલોનીઓ બનાવી છે, જેને ‘મેગા સિટી ઑફ ટર્માઈટ્સ’ કહેવામાં આવે છે. આ મેગા સિટી માનવીઓ દ્વારા બાંધવામાં આવેલી કોઈપણ વસ્તુથી હલકી ગુણવત્તાવાળા નહીં હોય. જેમાં સૌથી જૂનો ટેકરો લગભગ 3,800 વર્ષ જૂનો હોવાનું મનાય છે.
હકીકતમાં, તે સ્થળેથી ખોદવામાં આવેલી માટીનો કુલ જથ્થો ગીઝાના 4,000 મહાન પિરામિડ જેટલો હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું. તે પિરામિડ ઘણો છે. અહીં ઉધઈના ટેકરા લગભગ 230,000 km² (88,000 sq mi) ના વિસ્તારને આવરી લે છે, જે બ્રિટન દ્વારા આવરી લેવામાં આવેલા વિસ્તાર કરતાં થોડો ઓછો છે.
ઉધઈનું આ ‘મેગા સિટી’ જોઈને વૈજ્ઞાનિકો પણ દંગ રહી ગયા છે. તેઓ દાવો કરે છે કે આ તેના પ્રકારનું અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું માળખું છે. કેટલાક ટેકરા તો હજારો વર્ષ જૂના છે. એટલું જ નહીં, પરંતુ તે બતાવે છે કે એક નાનું પ્રાણી પણ તેની આસપાસના કુદરતી વાતાવરણ પર કેવી ઊંડી અસર કરી શકે છે.
સ્ટીફન જે માર્ટિને, યુનિવર્સિટી ઓફ સાલફોર્ડના કીટશાસ્ત્રી, કહ્યું, ‘કલ્પના કરો કે આ એક શહેર છે. અમે ક્યારેય આટલું મોટું શહેર બનાવ્યું નથી.’ જીવવિજ્ઞાની રોય ફંચે કહ્યું, ‘મને નથી લાગતું કે આટલા નાના જીવ દ્વારા આટલા મોટા પાયે લેન્ડસ્કેપ બદલાવ ક્યારેય કોઈએ જોયો હોય.’
