સેમી હાઈ સ્પીડ ટ્રેન વંદે ભારત એક્સપ્રેસ મુસાફરોની પહેલી પસંદ છે. આ જ કારણ છે કે રેલવે મંત્રાલય આ ટ્રેનોનું ઉત્પાદન વધારી રહ્યું છે. આગામી બે મહિનામાં છથી વધુ વંદે ભારત એક્સપ્રેસનું ઉત્પાદન કરવામાં આવશે. મંત્રાલયનું આયોજન છે કે માર્ચ સુધીમાં કુલ 16 વંદે ભારત ટ્રેનો પાટા પર આવી જાય. જો કે ઓગસ્ટ સુધીમાં 75 વંદે ભારત ટ્રેનનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે.
પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર, ફેબ્રુઆરી અને માર્ચમાં ICF ચેન્નાઈમાં ત્રણ વંદે ભારત ટ્રેનો તૈયાર થઈ જશે. તાજેતરમાં, મુંબઈથી એક સાથે બે વંદે ભારત ટ્રેનો રવાના થયા પછી, વંદે ભારત ટ્રેનોની કુલ સંખ્યા 10 થઈ ગઈ છે, જે અલગ-અલગ રૂટ પર દોડી રહી છે. દેશનું પ્રથમ વંદે ભારત 2019 માં શરૂ થયું હતું અને અત્યાર સુધીમાં આઠ રાજ્યોને વંદે ભારતની ભેટ મળી છે. વંદે ભારત એક્સપ્રેસ ટ્રેનની વધતી જતી લોકપ્રિયતાને જોઈને બીજા ઘણા રાજ્યોએ તેની માંગણી શરૂ કરી દીધી છે.
દેશની પ્રથમ વંદે ભારત ટ્રેન નવી દિલ્હીથી વારાણસી સુધી દોડી. આ ટ્રેન ફેબ્રુઆરી 2019માં ચલાવવામાં આવી હતી. બીજી ટ્રેન નવી દિલ્હીથી શ્રી વૈષ્ણોદેવી કટરા વચ્ચે ચલાવવામાં આવી હતી. જ્યારે ત્રીજી ટ્રેન ગાંધીનગર-મુંબઈ વચ્ચે શરૂ કરવામાં આવી હતી. ચોથી ટ્રેન નવી દિલ્હીથી અંબ અંદૌરા સ્ટેશન હિમાચલ વચ્ચે શરૂ કરવામાં આવી હતી. પાંચમું વંદે ભારત ચેન્નાઈથી મૈસુર સુધી ચલાવવામાં આવ્યું હતું.
છત્તીસગઢના નાગપુરથી બિલાસપુર વચ્ચે છઠ્ઠી વંદે ભારત ચાલી રહ્યું છે. એ જ રીતે, સાતમી વંદે ભારત ટ્રેન પશ્ચિમ બંગાળના હાવડાથી ન્યૂ જલપાઈગુડી અને આઠમી વંદે ભારત ટ્રેન તેલંગાણાના સિકંદરાબાદથી આંધ્રપ્રદેશના વિશાખાપટ્ટનમ સુધી શરૂ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે તાજેતરમાં મહારાષ્ટ્રમાં મુંબઈથી શિરડી અને મુંબઈથી સોલાપુર સુધી વંદે ભારત શરૂ થયું છે. રાજ્યો અનુસાર, અત્યાર સુધીમાં દિલ્હી, ઉત્તર પ્રદેશ, જમ્મુ-કાશ્મીર, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ, કર્ણાટક, તમિલનાડુ, પશ્ચિમ બંગાળ, છત્તીસગઢ, તેલંગાણા અને આંધ્રપ્રદેશને વંદે ભારતની ભેટ મળી છે.
મહારાષ્ટ્ર એકમાત્ર એવું રાજ્ય છે જ્યાં ચાર વંદે ભારત ટ્રેન ચાલે છે. વંદે ભારત ટ્રેનની વધતી જતી લોકપ્રિયતાને જોઈને બીજા ઘણા રાજ્યોએ તેની માંગણી શરૂ કરી દીધી છે. પંજાબે દિલ્હીથી અમૃતસર અને ભટિંડા માટે વંદે ભારત ટ્રેનની માંગ કરી છે. આ સિવાય બિહાર, ઝારખંડ, મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, ઉત્તરાખંડ, કેરળ અને ઉત્તર પૂર્વના રાજ્યોમાં ટૂંક સમયમાં વંદે ભારત ચલાવવાની જાહેરાત કરવામાં આવી શકે છે. હાલમાં જ રાજસ્થાનમાં એક કાર્યક્રમ દરમિયાન રેલ મંત્રીએ કહ્યું હતું કે વંદે ભારત જયપુરમાં પણ આવવું જોઈએ. તેની તૈયારીઓ અંતિમ તબક્કામાં છે. તે એપ્રિલ અને મે મહિનામાં શરૂ થશે. અન્ય રાજ્યોમાંથી વિલંબ માટે ટેકનિકલ કારણો છે. બિહારમાં 2025માં યોજાનારી ચૂંટણીને જોતા તેમને સૌથી પહેલા વંદે ભારત મળે તેવી અપેક્ષા છે. વારાણસી-હાવડા અને હાવડા-પટના રૂટ પર ટ્રેન સંચાલન શરૂ કરી શકાય છે.
હાલમાં કાર્યરત આઠ વંદે ભારત ટ્રેનોએ કુલ 23 લાખ કિલોમીટરનું અંતર કાપ્યું છે. આ પૃથ્વીની આસપાસ 58 વખત ફરવા બરાબર છે. આ ટ્રેનોમાં અત્યાર સુધીમાં 40 લાખથી વધુ મુસાફરોએ મુસાફરી કરી છે. નવી વંદે ભારત એક્સપ્રેસ માત્ર 52 સેકન્ડમાં 100 કિમીની ઝડપે પહોંચી શકે છે. હાલમાં, તમામ વંદે ભારત ટ્રેનો સંપૂર્ણપણે એર-કન્ડિશન્ડ છે અને તેમાં ઓટોમેટિક દરવાજા છે. તેની ખુરશીને 180 ડિગ્રી ફેરવી શકાય છે. આ ટ્રેનો જીપીએસ આધારિત માહિતી સિસ્ટમ, સીસીટીવી કેમેરા, વેક્યૂમ ટોયલેટથી સજ્જ છે. આ ટ્રેનો આર્મર ટેક્નોલોજી-લેસ છે, જેનો અર્થ છે કે જ્યારે સામેથી કોઈ ટ્રેન આવે ત્યારે તે આપમેળે બંધ થઈ જશે. કોઈપણ કટોકટીની સ્થિતિમાં, એક બટન દબાવીને ટ્રેનને રોકી શકાય છે.
તાજેતરમાં ભારતીય રેલ્વેએ 400 નવી વંદે ભારત ટ્રેન માટે ટેન્ડર બહાર પાડ્યા છે. આ ટ્રેન બનાવવા માટે દેશ-વિદેશની ચાર મોટી કંપનીઓએ રસ દાખવ્યો છે. આ ટ્રેનોમાંથી પ્રથમ 200 વંદે ભારત ટ્રેનોને ચેર કાર બનાવવામાં આવશે. આ ટ્રેનોને 180 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે દોડવા માટે તૈયાર કરવામાં આવશે. પરંતુ ટ્રેક પરની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને તેને 130 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે ચલાવવામાં આવશે. જ્યારે 200 ટ્રેનોમાં સ્લીપર કોચ તૈયાર કરવામાં આવશે. એલ્યુમિનિયમથી બનેલી આ ટ્રેનોને 220 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે દોડવા માટે તૈયાર કરવામાં આવશે. પરંતુ ટ્રેક પર તેમની ઝડપ મહત્તમ 200 કિમી પ્રતિ કલાક હશે. આ તમામ 400 ટ્રેનો આગામી બે વર્ષમાં તૈયાર થઈ જશે.
