શરીરને સ્વસ્થ રાખવામાં અને ઝેરી પદાર્થોને દૂર કરવામાં લીવર મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. લીવરની સમસ્યાઓના કારણે શરીરના અન્ય ભાગો પણ ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થાય છે. લીવર રોગ ફક્ત પુખ્ત વયના લોકોમાં જ નહીં પરંતુ બાળકોમાં પણ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. બગડતી જીવનશૈલી બાળકોના લીવરના સ્વાસ્થ્યને અસર કરી રહી છે. બાળકોમાં યકૃતના રોગો વધવા પાછળ ઘણા મહત્વપૂર્ણ કારણો છે. જો બાળકોમાં લીવર રોગ અને તેના લક્ષણો શરૂઆતના તબક્કામાં જ ઓળખાઈ જાય, તો વધુ સારી સારવાર શક્ય છે.
વરિષ્ઠ બાળરોગ નિષ્ણાત ડૉ. પ્રભાત ભૂષણ (મેક્સ હોસ્પિટલ, દિલ્હી) એ જણાવ્યું હતું કે આજકાલ બાળકોમાં લીવરના રોગો વધી રહ્યા છે. પરંતુ એક નવો ટ્રેન્ડ જોવા મળી રહ્યો છે કે ચેપ ઘટી રહ્યો છે અને જીવનશૈલી સંબંધિત રોગો વધી રહ્યા છે. પહેલાની જેમ બાળકોમાં ચેપ વધુ હતો. ઉદાહરણ તરીકે, પહેલા લીવર સિરોસિસ ખૂબ જ સામાન્ય હતું પરંતુ હવે તેના કેસોમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. ક્રોનિક લીવર રોગ જે હવે બાળકોમાં પણ જોવા મળે છે. આમાં, મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર (વિલ્સન રોગ), બિલીયરી એટ્રેસિયા અને નોન-આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર રોગ મુખ્યત્વે થઈ રહ્યા છે. બાળકોમાં, ખાસ કરીને ગરીબ બાળકોમાં, હેપેટાઇટિસ A હજુ પણ સામાન્ય છે. આ લીવર ફેલ્યોરનું મુખ્ય કારણ છે. હેપેટાઇટિસની રસી લગાવીને તેને અટકાવી શકાય છે.
બાળકોમાં લીવર રોગના લક્ષણો
- કમળો (ત્વચા અને આંખો પીળી પડવી)
- પેટમાં દુખાવો અથવા પેટનું ફૂલવું
- થાક અનુભવવો
- ભૂખ ન લાગવી
- ઉબકા અને ઉલટી
- ઘેરા રંગના શૌચાલય અથવા નિસ્તેજ સ્ટૂલ
બાળકોમાં ફેટી લીવર રોગ
ડૉક્ટરે કહ્યું, ‘આજકાલ બાળકોમાં ફેટી લીવરની સમસ્યા ખૂબ સામાન્ય છે.’ આના કારણોમાં બાળકોમાં સ્થૂળતા, ઓછી શારીરિક પ્રવૃત્તિ, બેસવાની આદત અને ખરાબ ખાવાની આદતોનો સમાવેશ થાય છે. જેના કારણે નોન-આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર થવા લાગ્યું છે. આ ઉપરાંત, વિલ્સન રોગ પણ ખૂબ સામાન્ય બની ગયો છે. આ રોગો કેટલાક આનુવંશિક કારણોસર પણ થાય છે. આ માટે, બાળકોને સમયસર હેપેટાઇટિસ A અને હેપેટાઇટિસ B ની રસી અપાવો. નાની ઉંમરે અને જન્મ પછી બાળકોની મેટાબોલિક સ્ક્રીનીંગ કરીને જન્મજાત રોગો અટકાવી શકાય છે.