આપણા શરીરનું સૌથી મહત્વનું અંગ લીવર છે, જેને હિન્દીમાં જીગર કહે છે. યકૃત ખોરાકને પચાવવા, ઝેર દૂર કરવા, લોહીના કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રિત કરવા, પિત્ત ઉત્પન્ન કરવા અને શરીરમાં ગ્લુકોઝ સંગ્રહિત કરવાનું કામ કરે છે. લીવર એ શરીરનું સૌથી મોટું અંગ છે અને તે પોતાની મેળે સાજા થતું રહે છે. પરંતુ ક્યારેક લીવરની સમસ્યા થવા લાગે છે. જ્યારે લીવર કોશિકાઓમાં ચરબીનું પ્રમાણ વધવા લાગે છે ત્યારે લીવરમાં સોજો આવવા લાગે છે. જેને સામાન્ય ભાષામાં ફેટી લીવર કહે છે. જ્યારે આપણી પાસે ફેટી લીવર હોય છે, ત્યારે આપણા શરીરમાં કેલરીની માત્રા ચરબીમાં પરિવર્તિત થાય છે. જેના કારણે લીવરના કોષોમાં ચરબી જમા થવા લાગે છે. ચાલો જાણીએ લીવરમાં સોજાના લક્ષણો શું છે અને તેને કેવી રીતે ઠીક કરી શકાય?
લીવરમાં લાંબા ગાળાની બળતરા પણ લીવરને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. જ્યારે લીવરમાં ચરબીનું પ્રમાણ લીવરના 10% થઈ જાય છે ત્યારે તે ફેટી લીવર બને છે. ફેટી લિવર હોવાથી પાચન તંત્ર પર ખરાબ અસર પડે છે. ઘણી વખત ફેટી લિવરના લક્ષણો મોડેથી જોવા મળે છે, પરંતુ આપણે કેટલાક સામાન્ય લક્ષણોને અવગણીએ છીએ.
યકૃતમાં બળતરાના લક્ષણો
- ભૂખ ન લાગવી
- ગેસ એસિડિટી અને પેટનું ફૂલવું
- આખો દિવસ થાક લાગે છે
- આંખો અને નખ પીળા પડવા
- ઘેરો પીળો પેશાબનો રંગ
- ક્યારેક ઉલ્ટી જેવી લાગણી
- પેટની ઉપર જમણી બાજુએ દુખાવો
- સ્નાયુ અને સાંધાનો દુખાવો
- હાથ, પગ અને ત્વચા પર ખંજવાળ
યકૃતમાં સોજો આવવાના કારણો શું છે?
લીવરમાં સોજો આવવાનું સૌથી મોટું કારણ તમારી નબળી અને બિનઆરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલી છે. જો તમે ખૂબ દારૂ પીતા હોવ. ખોરાકમાં વધુ તેલ અને મસાલા લો. જો તમે ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસના દર્દી છો. તે ખૂબ જ મેદસ્વી છે અને કોઈ શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરતો નથી. જો લોહીમાં વધુ પડતી ચરબી હોય અને કોલેસ્ટ્રોલ વધારે હોય તો ફેટી લીવર કે લીવરમાં સોજો આવી શકે છે. આ એવા લોકોને થઈ શકે છે જેમની ચયાપચયની ક્રિયા નબળી હોય અથવા આનુવંશિક કારણોસર હોય.
જો લીવરમાં સોજો આવે તો શું કરવું?
જો તમારું લીવર ફૂલી ગયું હોય તો પહેલા ડોક્ટરની સલાહ લો અને દવા લો. આ સાથે જીવનશૈલીને સ્વસ્થ બનાવો. દરરોજ વ્યાયામ કરો. બને એટલું પાણી પીઓ. નારિયેળ પાણી, કઠોળ, કઠોળનું પાણી, છાશ જેવી વસ્તુઓ ખાઓ. ભોજનમાં લસણનું સેવન કરો. મોડી રાત્રે ખાવાનું ટાળો. સાંજે 7-8 વાગ્યા સુધીમાં ડિનર કરી લો. ગેસ ધરાવતી વસ્તુઓનો વપરાશ ઓછો કરો. તમારા ખોરાકને સારી રીતે ચાવીને ખાઓ. તમારા આહારમાં બ્રોકોલી, માછલી, એવોકાડો જેવી વસ્તુઓનો સમાવેશ કરો.